Cửa hàng Hà Nội mất tiền vì bị dán đè mã QR, chuyên gia cảnh báo chiêu trò

Mất tiền vì bị dán đè mã QR

Cuối tháng 7, chị N. (chủ một cửa hàng ở quận Hoàng Mai, Hà Nội) phát hiện kẻ gian dán đè mã QR lên mã được treo phía ngoài cửa.

Khi đó, khách hàng thanh toán 50.000 đồng bằng cách quét mã QR. Chờ vài phút nhưng chưa nhận được thông báo đã nhận tiền, chị nhờ khách cho kiểm tra lịch sử giao dịch.

"Mã QR dẫn đến một tài khoản khác, tên là N.C.T. Lúc sau, tôi thử quét mã thì không ra số tài khoản này nữa", chủ cửa hàng kể lại.

Sau khi kiểm tra, chị N. phát hiện một miếng dán mã QR khác được dán đè lên mã của mình. Trước đó, chị từng nghe về chiêu trò này, không ngờ cửa hàng mình cũng gặp. Do số tiền thiệt hại nhỏ, chị chấp nhận chịu thiệt.

"Không riêng tôi, nhiều cửa hàng cùng dãy phố đều bị kẻ gian dán đè mã QR. Tôi đã bóc mã QR bên ngoài, chỉ để lại mã chính xác duy nhất bên trong nhà", chị nói. 

Tương tự, đầu tháng 7, chủ cửa hàng tạp hóa tên H. từng lên tiếng cảnh báo việc bị lừa tiền hàng với hình thức lừa đảo dán đè mã QR. Người phụ nữ cho hay đã dán nhiều mã QR xung quanh các cột trong và ngoài cửa hàng. Đối tượng đã dán đè một số mã phía bên ngoài hòng trục lợi. 

"Khách hàng mua 5 triệu đồng, do số tiền lớn, nên khi quét mã họ cẩn thận hỏi lại họ tên chủ tài khoản. Thông tin bị sai, nhưng tôi chỉ nghĩ họ quét sai mã, hướng dẫn vào bên trong nhà quét lại thì ra đúng tên của tôi", bà cho biết.

Hôm sau, một khách hàng quen nhờ chuyển một triệu đồng vào tài khoản để nhận tiền mặt. Sau khi quét mã QR bên ngoài, ứng dụng báo chuyển khoản thành công, nhưng bà H. chưa nhận được tiền. Lúc đó, chủ cửa hàng mới vỡ lẽ bị các đối tượng dán đè mã QR.  

Xem được những bài viết cảnh báo trên mạng xã hội thời gian này, chị Trần Hương, chủ cửa hàng xôi và bánh mì ở quận Hai Bà Trưng, nói chỉ đưa mã QR trên điện thoại mỗi lần thanh toán cho khách hàng, tuyệt đối không dán mã trong hay ngoài cửa hàng.

"Sợ bị quỵt tiền, tôi luôn yêu cầu khách hàng chờ đến khi tài khoản của mình nhận được tiền, thì mới được coi là chuyển khoản thành công", chị Hương nói.

Anh Nguyễn Tuấn, chủ một cửa hàng điện tử, cũng chỉ mở mã QR trong điện thoại hoặc có màn hình hiển thị mã code đưa khách quẹt, chứ không in sẵn rồi dán lên tường.

"Mỗi lần thanh toán, tôi đều yêu cầu khách kiểm tra cẩn thận dãy số và tên chủ tài khoản trước khi bấm nút chuyển", anh cho hay.

Chuyên gia cảnh báo chiêu trò lừa đảo

Mã QR (Quick response code - mã phản hồi nhanh, mã vạch ma trận) là một trong những hình thức thanh toán trên di động đang được nhiều người lựa chọn. Người tiêu dùng chỉ cần quét mã mua hàng mà không cần dùng tiền mặt hay thẻ ngân hàng. 

Tại Hội thảo "Đổi mới sáng tạo ngành tài chính: Đổi mới để tăng trưởng bền vững", thống kê trong 6 tháng đầu năm cho thấy giao dịch thanh toán không dùng tiền mặt tăng trưởng 55% về số lượng. Trong đó, phương thức mã QR tăng 152% về số lượng và 301% về giá trị so với cùng kỳ năm 2022.

Theo các chuyên gia, điều này phản ánh xu hướng dịch chuyển mạnh mẽ sang thanh toán điện tử.

Trao đổi với phóng viên Dân trí, một lãnh đạo công ty giải pháp thanh toán mã QR, nhận định trong bối cảnh kỷ nguyên số, số hóa dịch vụ sâu rộng thanh toán không tiền mặt đang trở thành xu hướng tất yếu.

"Nhiều cửa hàng trà đá cũng đã chấp nhận thanh toán QR", vị này cho biết.

Theo ông, thanh toán số trước đây được xem là điều xa xỉ, lớn lao. Hai năm Covid-19 đã chứng kiến nhu cầu thanh toán không tiền mặt tăng lên đáng kể. 

Tuy nhiên, người dùng cần lưu ý cập nhật đúng ứng dụng ngân hàng, cẩn thận tin nhắn giả mạo với các thông tin không chính thống, không chia sẻ mã OTP cho người khác theo khuyến cáo của các ngân hàng.

Anh Ngô Minh Hiếu, người sáng lập dự án Chống lừa đảo, chuyên gia tại Trung tâm Giám sát an toàn không gian mạng Quốc gia (NCSC) cảnh báo thời gian qua hình thức giả mạo, dán đè mã QR đã được ghi nhận dù chưa phổ biến. 

Theo anh, hình thức giả mạo mã QR nhằm đánh lừa khách hàng khi họ quét mã QR để trả tiền vào tài khoản ngân hàng hoặc ví điện tử. Cách thức dễ thực hiện, khi các đối tượng lén dán hoặc đặt biển có mã QR thay thế của chủ quán.

Để hạn chế tình trạng chuyển tiền nhầm khi quét mã QR, chuyên gia khuyến cáo người tiêu dùng mỗi lần thực hiện quét mã, nên kiểm chứng thông tin (số tài khoản, tên chủ tài khoản...) với chủ cửa hàng. 

"Chủ cửa hàng có thể kiểm tra camera an ninh để xem dấu hiệu của kẻ lừa đảo, người đã đặt mã QR và luôn rà soát những mã QR có liên quan đến việc chuyển tiền, sau đó thông báo cơ quan chức năng", chuyên gia Ngô Minh Hiếu nói.