Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ: Cụm từ “chuột bạch”, “thí nghiệm” không phù hợp với giáo dục

Chiều ngày 4/9, Bộ GD&ĐT đã tổ chức họp báo năm học mới 2016 – 2017 do bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ chủ trì.

Mở đầu buổi họp báo, lãnh đạo Bộ GD&ĐT cho biết, phương hướng chung năm học mới 2016 – 2017 là tăng cường kỷ cương, nền nếp và nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện trong các cơ sở giáo dục, đào tạo: Giáo dục mầm non chú trọng đổi mới hoạt động chăm sóc, giáo dục trẻ theo quan điểm giáo dục lấy trẻ làm trung tâm; giáo dục phổ thông chú trọng giáo dục đạo đức, lối sống, kỹ năng sống, ý thức, trách nhiệm của công dân đối với xã hội, cộng đồng;

Khắc phục tình trạng dạy thêm, học thêm sai quy định; giáo dục đại học và giáo dục chuyên nghiệp chú trọng nâng cao chất lượng đào tạo nguồn nhân lực, đặc biệt là nguồn nhân lực chất lượng cao và gắn với nhu cầu thị trường lao động.

Thông tư 30, VNEN, Bộ đã rút kinh nghiệm

Trả lời câu hỏi của phóng viên về dự thảo sửa đổi Thông tư 30, nhiều giáo viên vẫn rất lo lắng về cách đánh giá học sinh theo A,B,C… chưa thực sự sát với thực tế vẫn “bình mới rượu cũ”. Bộ có thể giải thích rõ hơn về vấn đề này?

Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ cho rằng, đối với Thông tư 30, bộ đã rút kinh nghiệm và tính toán làm sao cho phù hợp lộ trình của chúng ta. Tới đây Bộ sẽ khắc phục và sửa. Hiện nay theo thông tư 30 các thầy cô phải ghi chép nhiều, bây giờ điều chỉnh, có thể sử dụng các công cụ máy tính.

Với đánh giá học sinh, mặc dù cũng có hạn chế về khách quan, chủ quan. Thầy cô, phụ huynh cũng chưa biết như thế nào để đánh giá để học sinh tiến bộ nay thông tư sửa đổi sang thang A, B, C là mức lượng hoá.

Ví dụ: Mức A, học sinh nắm vững kiến thức, thành thạo kỹ năng, vận dụng linh hoạt kiến thức kỹ năng, hoàn thành tốt nhiệm vụ học tập, hứng thú với môn học hoặc hoạt động giáo dục;

Mức B: nắm được kiến thức, có kỹ năng, biết vận dụng kiến thức kỹ năng, hoàn thành nhiệm vụ học tập môn học hoặc hoạt động giáo dục;

Mức C: chưa nắm được kiến thức, thiếu hụt kỹ năng, chưa hoàn thành nhiệm vụ học tập môn học hoặc hoạt động giáo dục… qua các mức đó, phụ huynh sẽ thấy được sự tiến bộ của trẻ.

Đối với mô hình trường học mới (VNEN), Bộ trưởng Nhạ cho rằng, đây là một mô hình mới cần có sự đổi mới, phù hợp.

“Bộ rút kinh nghiệm trong vấn đề hướng dẫn và tổ chức. Mức độ nhân rộng ít đi, phổ biến dần dần, không nhất thiết địa phương nào cũng phải áp dụng mô hình này và mỗi nơi áp dụng phải có điều kiện kèm theo. Vấn đề là nhiều nơi áp dụng máy móc nên có sự hiểu nhầm trong thời gian qua.

Trong giáo dục tất cả mọi thứ phải thận trọng. Những cụm từ như “nhồi nhét", "chuột bạch”, “thí nghiệm”... rất xa rời giáo dục; khi sử dụng trong giáo dục phải hết sức thận trọng, chúng ta có thể sử dụng những từ khác phù hợp hơn. Những phản ánh ấy không đúng tinh thần của đổi mới, gây cú sốc cho những người làm đổi mới” – Bộ trưởng Nhạ nhấn mạnh.

Tiếp tục cắt giảm chương trình để tránh quá tải

Đối với việc dạy thêm, học thêm, Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ khẳng định muốn giảm dạy thêm, học thêm phải có lộ trình, trong đó có cả chỉnh sửa chương trình thi cử và chỉnh sửa chương trình sách giáo khoa.

“Bây giờ đổi mới SGK là muộn rồi đây nhưng muộn mà chắc, vì để đổi mới SGK cần có chương trình tổng thế. Đổi mới SGK chúng tôi xác định là chậm nhưng có lí do và chậm để bền vững.

Chúng tôi cũng có sự chuẩn bị vì việc làm SGK phải kết hợp được đổi mới nâng cao chất lượng giáo viên đóng góp quá trình làm SGK, chứ không chỉ dựa vào một nhóm chuyên gia. Làm SGK phải công khai minh bạch, công khai, đúng thiết kế để tránh độ trễ.

Với trên dưới 1 triệu giáo viên tại sao chúng ta không chọn được người giỏi. Chúng tôi cần có sự tham gia sâu và trực tiếp giữa người triển khai chương trình dạy với làm SGK. Tại thời điểm này, cần triển khai một cách chắc chắn theo hướng tiếp cận mới. Tôi tin khi có chương trình tổng thể môn học rồi thì việc làm SGK rất nhanh và trong lúc chờ, tôi đã chỉ đạo tiếp tục cắt giảm chương trình trong SGK ở các nội dung trùng lặp để tránh quá tải…"

Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ lắng nghe câu hỏi của phóng viên (Ảnh: Mạnh Thắng)

Xây dựng, rà soát quy chuẩn đối với giáo viên, cán bộ quản lý giáo dục

Về đổi mới giáo viên, Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ cho rằng, bộ xác định có 9 nhóm nhiệm vụ chủ yếu và 5 giải pháp căn bản. Đây là các nhiệm vụ, giải pháp không chỉ thực hiện trong năm tới mà thực hiện lâu dài. Bộ đã làm việc với các chuyên gia về nhiệm vụ cụ thể chương trình nội dung, dự án trong từng năm, từng giai đoạn.

Trong đó, Bộ xác định nâng cao chất lượng đội ngũ và cán bộ quản lý giáo dục là trọng tâm, quyết định sự thành bại của công cuộc đổi mới căn bản và toàn diện giáo dục. Phần lớn các thầy cô tâm huyết với ngành nhưng trong thời buổi, “hoàn cảnh” này tâm huyết chưa đủ mà phải có kiến thức đủ tốt để đáp ứng được các quy chuẩn, để dạy theo phương pháp tiếp cận mới. Đó là nhiệm vụ, thách thức cực lớn với các thầy cô.

Bộ trưởng Nhạ cho biết, Bộ có chương trình rà soát, xây dựng các quy chuẩn đối với giáo viên các cấp bậc học, đối với cán bộ quản lý để căn cứ vào quy chuẩn ấy rà soát xem các thầy cô đang ở đâu trong chuẩn và xây dựng các khóa học bồi dưỡng ngắn hạn giúp các thầy cô đáp ứng được các chuẩn đó. Và ứng dụng công nghệ thông tin trong đào tạo từ xa để bồi dưỡng các thầy cô chứ không chỉ đào tạo theo phương pháp truyền thống.

“Khi thầy cô được tiếp cận phương pháp mới, làm chủ công nghệ mới thì khi đó kết quả sẽ tốt. Và các thầy cô quản lý giáo dục các cấp mà tiếp cận được phương pháp đổi mới, coi công cuộc đổi mới như một nhu cầu tự thân thì lúc đấy mới có cơ chế, chính sách tiến bộ. Chứ nếu cán bộ quản lý mà vẫn làm theo kinh nghiệm và vẫn nghĩ cách làm cũ là đúng thì cực khó khăn cho đổi mới. Vì vậy, nhiệm vụ nâng cao chất lượng đội ngũ nhà giáo và quản lý giáo dục là trọng tâm và Bộ đang triển khai phương án hỗ trợ mạnh mẽ về cơ chế chính sách” – Bộ trưởng Nhạ nhấn mạnh.

Ngành giáo dục rất nghiêm túc lắng nghe ý kiến góp ý

Trả lời câu hỏi của phóng viên về giải pháp của Ngành trong năm học này nhằm nâng cao chất lượng giáo dục?

Bộ trưởng Nhạ cho biết, phải nhìn nhận thẳng thắn, chất lượng giáo dục có đi lên, nhưng so với yêu cầu thì chưa đạt. Có nhiều nguyên nhân, nhưng tôi xin chỉ nói về nguyên nhân chủ quan của ngành Giáo dục.

Để đổi mới căn bản, toàn diện GD&ĐT, nói một cách cho dễ hiểu như vừa phải làm nhà, vừa sửa nhà, vừa chữa móng,… vô cùng khó khăn và việc có va chạm, đa chiều là không thể tránh khỏi. Ngành Giáo dục rất nghiêm túc lắng nghe ý kiến góp ý, tích cực nghiên cứu, tìm tòi để trải nghiệm…

Về giải pháp nâng cao chất lượng, Bộ trưởng Nhạ cho rằng, tới đây, qua thực tiễn, với giáo dục mầm non, chủ yếu phải có điều kiện cơ sở vật chất tốt; với phổ thông, chủ yếu đi vào nền nếp, kỷ cương; chương trình, SGK đi vào thiết thực, nền tảng, tránh quá tải…

Với giáo dục nghề nghiệp và giáo dục đại học, giải pháp thì có nhiều, nhưng tới đây chúng tôi sẽ áp dụng giải pháp về kiểm định chất lượng theo tiêu chuẩn quốc tế. Qua đó thấy được các trường ĐH, CĐ của chúng ta đang ở đâu so với quốc tế.

Giải pháp quan trọng mà Bộ trưởng Nha đưa ra là đổi mới chương trình, phương pháp giáo dục theo hướng thực học, thực nghiệp. Trường không chỉ dạy những gì mang tính truyền thống mà phải bám sát vào nhu cầu thị trường lao động.

Bộ GD&ĐT cũng có Trung tâm dự báo nghề nghiệp và nhu cầu lao động để làm cơ sở cho các trường xây dựng chỉ tiêu và chuyển đổi cơ cấu ngành nghề.

Cùng với đó là hội nhập quốc tế. Bộ GD&ĐT cho phép nhập chương trình nước ngoài vào, kèm theo điều kiện về đội ngũ và phòng thí nghiệm…

Đối với tự chủ ĐH, CĐ, theo Bộ trưởng Nhạ, các trường chừng nào chưa tự chủ thực sự, chừng đó chưa thể mạnh dạn được, bởi vậy phải tiến tới tự chủ và cạnh tranh.

Nhà nước tiến tới không giao chi phí thường xuyên mà qua đặt hàng, đặt bài, không phân biệt trường công, tư, thậm chí là trường nước ngoài, trên nguyên tắc đảm bảo chất lượng. Có những giải pháp khuyến khích và tạo dựng cho các trường gắn kết với người sử dụng lao động, đặc biệt là doanh nghiệp, tạo ra một chuỗi cung ứng…

Với giáo dục phổ thông, Bộ trưởng Nhạ cho rằng, đội ngũ giáo viên phải nâng cao chất lượng nên phải quy hoạch lại các trường ĐH sư phạm, theo hướng tập trung một số trường chất lượng để đào tạo, đào tạo lại đội ngũ giáo viên theo chuẩn mới…

Nhóm PV