“Điểm Sử thấp là vấn đề của thời đại”

Bộ trưởng GD-ĐT Phạm Vũ Luận trao đổi với báo chí về hiện tượng điểm Lịch sử trong kỳ thi đại học vừa qua thấp kỷ lục.

Kỳ thi đại học vừa rồi, môn Lịch sử mới chỉ ở một số trường công bố đã có hàng ngàn điểm 0. Bộ trưởng nghĩ gì về việc này?

Tôi nghĩ bình thường. Vì thi đại học là cuộc thi tuyển nên đề thi có sự phân loại để rõ ra người giỏi, người khá, người yếu kém để tuyển chọn là chuyện bình thường.

Nhiều ý kiến cho rằng, ngoài ý nghĩa với một cuộc thi tuyển, điểm Sử thấp như vậy là dấu hiệu “báo động” cho việc học sử trong nhà trường?

Nói chung, cần phải bình tĩnh nhìn nhận đầy đủ toàn diện. Học sinh giờ bị hô hào phải học ngoại ngữ, học tiếng Anh, học tin học… thì có những môn như Lịch sử và cả Văn học bị xem nhẹ hơn chút thì cũng dễ hiểu. Mình cần điều chỉnh nhưng đừng coi đó là thảm họa rồi “quy tội” là chú trọng đẩy cái này để sao nhãng cái kia. Việc đó là một chủ trương, đừng quy chụp một chiều.

Báo chí không hề quy chụp mà phản ánh từ thực tế. Kết quả môn Lịch sử trong kỳ thi đại học vừa rồi quá thấp như thế, xã hội ắt phải đặt câu hỏi?

Điểm Lịch sử thấp là vấn đề của thời đại. Các bạn hãy nhìn rộng ra nhiều nước, không chỉ ở Việt Nam có hiện tượng ấy. Khi tiếng nói của ngành Khoa học lịch sử trong cuộc sống hiện đại hôm nay không nhiều, khi cơ hội tìm việc làm của những người giỏi sử không nhiều, môn sử “thất thế” là thực tế. Thử hỏi tin học có gì hấp dẫn - không có gì cả. Nhưng nếu không có nó thì người ta không thể sống trong xã hội hiện đại nên vẫn phải học. Và khi học tin học, người ta lại tìm thấy cơ hội có thu nhập cao, cuộc sống ổn thỏa thì sẽ lại thấy hay.

Vậy nên có những thứ do thời đại, do xu thế phát triển tác động. Nhìn kỹ một chút các bạn sẽ thấy môn lịch sử kém thu hút, điểm Lịch sử thấp không phải chỉ ở Việt Nam, ở châu Á. Đó là chuyện của thời đại, của thế hệ này, do cách mạng khoa học công nghệ, do sự biến đổi, đòi hỏi của thị trường lao động.

Bộ trưởng nhìn nhận thế nào về ý kiến cho rằng nguyên nhân việc này chủ yếu do vấn đề dạy và học?

Đấy là một ý kiến và cũng là một ý kiến có khía cạnh đúng nhưng nếu đổ hết tất cả cho việc dạy học thì lại là chuyện khác. Đúng là cách dạy kiểu đánh trận này diệt bao nhiêu giặc, đánh trận kia thu bao nhiêu vũ khí là không nên thì phải thay đổi.

Tôi nghĩ việc dạy lịch sử là để hiểu biết truyền thống, bồi dưỡng lòng yêu nước, lòng tự hào dân tộc và ý thức trách nhiệm. Nên cố gắng hướng tới mục đích ấy chứ không nên hướng tới việc yêu cầu học sinh nhớ chi tiết máy móc, nay nhớ xong mai lại quên. Báo chí và các thầy cô nói về việc này là đúng.

Bản thân là nhà giáo, ông thấy có nên buộc học sinh phải nhớ nhiều con số, chấm điểm bài thi theo ngày tháng?

Cũng cần chứ. Ngày thành lập Đảng, ngày sinh Bác Hồ có cần phải nhớ không, có thể quên cũng được không? Vậy nên cũng không thể cực đoan về việc bỏ hay không cái này. Có những thứ máy móc có thể bỏ nhưng có những gì là máu thịt của chúng ta thì phải nhớ. Ví như ra nước ngoài mà ngày giỗ tổ, giỗ cha, ngày lễ tết truyền thống không nhớ thì còn đâu lòng yêu nước.

Đề cập phải thay đổi cách dạy - học lịch sử, vậy Bộ trưởng đã hình dung ra hướng thay đổi cụ thể?

Bản thân tôi cũng từng nói với đại biểu Dương Trung Quốc về việc phối hợp với Viện Lịch sử để nghiên cứu thay đổi cách dạy - học nhưng việc thay đổi cũng không phải đơn giản đâu. Nhưng thay đổi như nào thì phải bàn. Trong hướng tìm tòi thay đổi toàn diện thì có cả thay đổi mục tiêu, chương trình, nội dung phương pháp dạy và học. Tôi đã trao đổi với bên Viện Lịch sử để phối hợp. Mà không chỉ môn Sử, kể cả Văn học, Địa lý… cũng phải xem xét.

Cách đây 3 năm đã có hội nghị lớn của các nhà sử học phối hợp với Bộ GD để nhằm cải thiện tình hình dạy học Lịch sử. Sau 3 năm, mọi việc dường như vẫn “dậm chân”?

Tôi không có thông tin về việc này vì khi đó tôi chưa làm Bộ trưởng và chưa được phân phụ trách mảng nhưng tôi nghĩ cách đây 3 năm đã phối hợp thì không có nghĩa bây giờ không phối hợp nữa mà phải phối hợp chặt hơn.

Còn đặt vấn đề thay đổi chương trình, sách giáo khoa thì chưa làm ngay được, cần phải có quy trình. Nếu thay đổi xoành xoạch như thế thì thành ra tùy tiện.

Xin cám ơn Bộ trưởng!

P.Thảo (ghi)