WHO cảnh báo về các bệnh nhiệt đới bị lãng quên ảnh hưởng đến 1 tỷ người

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), những căn bệnh như bệnh sốt xuất huyết, bệnh phong, bệnh dại, các loại bệnh liên quan đến nấm, giun sán... đều là những căn bệnh nhiệt đới bị lãng quên. 

Ước tính, 1 tỷ người trên toàn thế giới bị ảnh hưởng bởi các bệnh nhiệt đới bị lãng quên này. 1,62 tỷ là số người cần được điều trị hằng năm. Đồng thời, 200,000 là số ca tử vong có thể ngăn chặn hằng năm. 

Ngày 30/1 hàng năm được chọn là Ngày Thế giới phòng chống các bệnh nhiệt đới bị lãng quên. WHO kêu gọi tất cả mọi người, bao gồm các nhà lãnh đạo và cộng đồng, đoàn kết và hành động để bảo vệ tốt hơn 1,62 tỷ người mắc các bệnh này mỗi năm.

Các bệnh nhiệt đới bị lãng quên rất dễ bị tác động trước những thay đổi khí hậu và ngay cả những biến động nhỏ cũng có thể gây ra sự gia tăng lây truyền bệnh. Ví dụ, những thay đổi về nhiệt độ và lượng mưa ảnh hưởng đến tỷ lệ sinh sản và sống sót của muỗi, loài truyền bệnh như sốt xuất huyết.

Vào năm 2023, số ca sốt xuất huyết gần đạt mức cao trong lịch sử, với hơn 5 triệu ca trên toàn cầu. Đây chỉ là phần nổi của những gì có thể trở thành một đại dịch lây lan do các côn trùng nhạy cảm với khí hậu như muỗi và ve.

Tại Việt Nam, TS.BS Hoàng Minh Đức, Phó Cục trưởng phụ trách, quản lý điều hành Cục Y tế Dự phòng, Bộ Y tế, cho biết, theo thống kê của Bộ Y tế, năm 2023, nước ta cũng ghi nhận hơn 172.000 ca mắc sốt xuất huyết, 43 trường hợp tử vong. So với năm 2022, số mắc giảm khoảng 54%, số tử vong giảm 72% (giảm 108 trường hợp).

Tuy nhiên, nếu như mọi năm dịch chủ yếu tập trung ở khu vực phía Nam thì trong năm ngoái, lần đầu tiên có ngoại lệ số mắc của TP Hà Nội tăng cao, dịch kéo dài, khác thường so với chu kỳ các năm trước.

TS Đức cho biết thêm, theo thông lệ, tại miền Bắc dịch bắt đầu tăng lên từ tháng 10 sau đó giảm dần, tuy nhiên trong năm ngoái đến tận tháng 11, 12, số mắc sốt xuất huyết của TP Hà Nội vẫn tăng. Hiện nay, trên cả nước về cơ bản số mắc giảm dần. 

Các địa phương ghi nhận số mắc sốt xuất huyết cao trong năm 2023 là TP Hà Nội (36.795), TPHCM (17.257), Gia Lai (6.532), Đồng Nai (5.508), Bình Dương (5.092)…

Về bệnh dại, trong năm 2023, cả nước ghi nhận 82 trường hợp tử vong, tăng 12 ca so với năm 2022. Các địa phương ghi nhận số tử vong cao là Gia Lai (14), Nghệ An (7), Bình Phước (7), Điện Biên (6), Bến Tre (5). Đáng chú ý, theo thống kê gần 500.000 người phải tiêm vaccine phòng dại. 

Bệnh nhiễm giun sán là vấn đề nghiêm trọng cho sức khỏe cộng đồng, chiếm khoảng một phần tư dân số thế giới, tập trung chủ yếu ở các nước vùng nhiệt đới và cận nhiệt đới. Hiện nay, người ta đã xác định được trên 100 loại giun tròn và 140 loại sán có khả năng gây bệnh cho người.

Ở Việt Nam, khí hậu nhiệt đới gió mùa nắng nóng ẩm mưa nhiều là điều kiện thuận lợi cho giun sán đường tiêu hóa phát triển và lây lan.

Tỷ lệ nhiễm giun sán cũng rất cao. Nhiều trường hợp gây biến chứng nguy hiểm có thể tử vong như thiếu máu nặng do giun móc, giun chui ống mật, tắc ruột do giun, viêm tắc đường mật do sán lá gan nhỏ, ho ra máu do sán lá phổi, áp xe gan do sán lá gan lớn... 

Hầu hết giun sán không gây được miễn dịch bảo vệ, nên sau khi khỏi người bệnh vẫn bị tái nhiễm.