Hãy dừng cuộc đua ra đề thi khó kèm độc, lạ!

Quyết tâm đẩy độ khó tăng cao

Ngày 3.10.2017, Bộ GD&ĐT thông báo sẽ không công bố đề minh họa cho năm 2018, giáo viên và học sinh căn cứ vào các đề năm 2017 để dạy và học cho hợp lí.

Ngày 14.12.2017, Bộ lại thông báo sẽ công bố đề minh họa vào cuối tháng 1.2018.

Sau kì thi THPTQG năm 2017, điểm thi rất cao, bội thực điểm 10 (hơn 4200 điểm 10, trong đó môn Toán có 278 điểm 10).

Điều này cho thấy, mặc dù Bộ GD&ĐT rất “tự tin” vào ngân hàng đề và kinh nghiệm hơn chục năm thi trắc nghiệm của ĐHQG Hà Nội nhưng đề thi vẫn không đạt yêu cầu, phổ điểm nằm ngoài dự tính của Bộ, dẫn đến việc tuyển sinh gặp khó khăn (Do điểm cao vẫn trượt NV1, do phải dùng tiêu chí phụ,…).

Chạy theo dư luận, năm 2018, Bộ quyết tâm đẩy độ khó tăng cao, khơi mào là đề minh họa được công bố hôm 24.1.2018 với độ khó “trên trời”: Khoảng 30 câu bắt đầu có tính phân hóa, trong đó có 20 câu phân hóa mạnh, khó và dài.

Khắp nơi đua nhau ra đề khó

Lấy đề minh họa làm “mẫu”, khi ra đề, giáo viên đều cố gắng cài cắm số câu khó tương đương đề minh họa, nếu bị thắc mắc, người ta lại bảo “tại đề minh họa cũng khó”, học sinh làm được hay không là chuyện khác.

Nhiều người ra đề như trò ú tim: Lần trước trốn ở chỗ này thì lần sau phải trốn ở chỗ khác. Đề sau phải mới, lạ hơn đề trước. Trong khi học sinh chưa kịp tiêu hóa thì các thầy đua nhau sáng tạo.

Đề của thầy này chủ yếu cho thầy kia làm. Học sinh chỉ hoa mắt, chóng mặt. Có thầy chia sẻ rằng, nhiều câu khó quá, đọc lời giải cũng không hiểu.

Nhiều nơi coi đề thi khó như là thương hiệu để khẳng định mình, khẳng định trường mình, quên mất học sinh mới là trung tâm của công cuộc dạy và học.

Các sở GD&ĐT cũng không nằm ngoài cuộc đua ấy, khi mà các yếu tố độc và lạ trăm hoa đua nở. Mặc dù các cuộc thi khảo sát của các sở tổ chức vào cuối năm học nhưng điểm thi thấp thê thảm. Có thể đấy là nguyên nhân mà các sở không công khai rộng rãi điểm của học sinh.

Có thể dẫn chứng điểm Toán của học sinh cụm Cầu Giấy sau kì thi khảo sát toàn thành phố Hà Nội tổ chức hôm 15.3.2018 (xem ảnh), trong đó, điểm thi rất thấp, có những trường chỉ có điểm TB Toán chưa đến 3 điểm. Tôi đoán là, ở các cụm xa hơn, như mạn Ba Vì chẳng hạn, điểm thi còn thảm hại hơn nhiều. Như vậy, học và ôn thi chật vật cả năm trời mà kết quả thi cử vẫn thấp một cách thậm tệ.

Lẽ ra, từ các kết quả khảo sát này, các sở GD&ĐT nên góp ý để Bộ GD&ĐT giảm độ khó của đề thi xuống, điều chỉnh các mức độ phân hóa phù hợp hơn, được như thế chúng ta đã không có một đề thi “đầu độc” thầy và trò như vừa rồi.

Sẽ bùng phát luyện thi ĐH?

Nhiều ý kiến cho rằng: Khó thì khó chung, nước lên thuyền lên, nước xuống thì thuyền xuống. Điểm chuẩn đại học vẫn lấy từ trên xuống, lo gì.

Tuy nhiên, câu chuyện không đơn giản như thế. Chỉ có người trong cuộc, đóng vai thầy và trò mới thấm thía được sự tai hại của cuộc chạy đua ra đề khó vừa rồi.

Câu hỏi khó, xa rời kiến thức, kĩ năng cơ bản trong SGK, trong chuẩn kiến thức kĩ năng, xa rời mục tiêu đào tạo, làm mất bản chất của môn Toán.

Với đề thi như năm nay, thực sự không phân hóa được học sinh. Hầu hết học sinh từ trung bình, khá, giỏi đều đầu hàng khoảng 15 câu cuối cùng. Những câu như thế là vô nghĩa.

Các đề thi khó quá gây áp lực nặng nề cho việc dạy và học, trái ngược với mục tiêu giảm áp lực thi cử mà chúng ta đang hướng tới.

Thi cử khó khăn sẽ làm bùng phát nạn luyện thi đại học tràn lan, như thời còn thi tự luận, điều mà chúng ta không mong muốn.

Bộ GD&ĐT nên giảm độ khó, công bố đề minh họa sớm (khoảng tháng 9, tháng 10) và nên công bố 3 đề minh họa như năm 2017 nhằm giúp thầy trò thuận tiện hơn và việc học, ôn, thi có ý nghĩa hơn.

Hơn 40 năm nay, chúng ta có khẩu hiệu “học sinh là trung tâm” nhưng chưa bao giờ điều này thành sự thật. Hãy lắng nghe tâm tư, nguyện vọng của các em, đặt mình vào vị trí các em để có cách làm hợp lí.

Hãy dừng ngay cuộc đua này lại!

Trần Mạnh Tùng, giáo viên Toán, THPT Lương Thế Vinh, Hà Nội