Giãn cách xã hội, cơ hội kết nối cộng đồng- Góc nhìn từ Reggio Emilia Approach®

Giãn cách xã hội là thời điểm vàng để gia đình và cộng đồng xung quanh thể hiện vai trò giáo dục, đồng hành cùng nhà trường cho con một tuổi thơ phát triển toàn diện.

Giáo dục một đứa trẻ là một nhiệm vụ khó khăn và phức tạp, trong đó trách nhiệm không chỉ đơn thuần thuộc về gia đình hay nhà trường. Dưới góc nhìn của hướng tiếp cận Reggio Emilia Approach® - chuẩn mực truyền cảm hứng cho nhiều phương pháp giáo dục sớm trên thế giới, giáo dục trẻ bao gồm sự cộng tác của nhiều bên khác nhau.

Mô hình ba bên

Tại Trường Mầm non Thế giới Mặt trời – Little Em’s, trường mầm non đầu tiên tại Việt Nam được công nhận bởi Reggio Children, mối quan hệ giáo viên – gia đình, cộng đồng - học sinh là mối quan hệ cộng tác quan trọng cho lộ trình trưởng thành của trẻ. Mô hình ba bên này trở thành một phần của cộng đồng chung quanh trẻ – thành tố thứ tư có sự ảnh hưởng và giá trị nhất định lên việc học hỏi, lớn lên của các con.

Nhiều quan điểm cho rằng sự tham gia quá mật thiết của gia đình trong quá trình giáo dục trẻ sẽ tạo ra những mâu thuẫn với tôn chỉ, mục đích và cách thức vận hành của nhà trường. Tuy nhiên, theo hướng tiếp cận Reggio Emilia Approach®, phụ huynh sẽ mang những ý tưởng, kỹ năng, đặc điểm độc đáo của mỗi gia đình trao đổi với giáo viên, từ đó đồng hành cùng nhà trường trong nhiều hoạt động sáng tạo, làm nên những bản sắc đa hình vạn trạng trong thế giới của trẻ.

Để thể hiện vai trò của gia đình trong chương trình học tập, Little Em’s Pre-school thường xuyên tổ chức các sự kiện cho cả phụ huynh và học sinh như: những buổi thuyết giảng, hội thảo chia sẻ lời khuyên bổ ích của các chuyên gia hay của chính các cha mẹ về cách nuôi dạy trẻ, gặp gỡ phụ huynh và giáo viên trực tiếp, gặp gỡ phụ huynh theo nhóm nhỏ, hội thảo cá nhân, các dịp gặp gỡ khác như dã ngoại, kỳ nghỉ ngắn, tour tham quan trường…

“Có thể tóm tắt hướng tiếp cận Reggio Emilia Approach® được miêu tả như một không gian mở cho những cuộc gặp gỡ và thảo luận giữa gia đình và các thành viên khác về trải nghiệm dạy học và giáo dục. Reggio Emilia Approach® củng cố cộng đồng và gia đình cùng nhau hợp tác để mang đến mối quan hệ tốt nhất, tiếp tục duy trì và tái đầu tư mạng lưới kết nối giao tiếp tạo thành một cộng đồng lớn hơn”, cô Phan Thị Tùy Anh, Atelierista tại Little Em’s chia sẻ.

Mầm non: một hệ thống các mối quan hệ

Giai đoạn học sinh nghỉ học, giãn cách xã hội vì dịch Covid-19 là một biến cố ngẫu nhiên của cuộc sống. Đối với các nhà giáo dục Reggio Emilia Approach®, hoàn cảnh này không phải là một dấu lặng cho việc ngừng học mà hơn thế, là một cơ hội tốt để trẻ có không gian, thời gian sống tại gia đình, quan sát, học hỏi và khám phá. Nhờ có nền tảng kết nối chặt chẽ với giáo viên Little Em’s trước đó và được duy trì, việc học của trẻ tiếp tục ghi nhận những dấu chân mới mà vai trò của gia đình, cộng đồng xung quanh trở nên rõ rệt.

C.Rinaldi định nghĩa mầm non là một hệ thống của các mối quan hệ và giao tiếp, nằm giữa một hệ thống xã hội rộng lớn hơn. Khi trẻ lớn lên và trở thành một phần của cộng đồng địa phương, tiếp tục hợp tác trong cuộc sống và công việc, Reggio Emilia Approach® cho chúng ta thấy điều gì sẽ xảy ra: “Những ảnh hưởng tiêu cực của xã hội hiện đại và văn hóa, thứ gây ra những vấn đề chính trong suốt sự phát triển của trẻ sẽ được ngăn chặn; Trẻ có khả năng tránh áp lực từ người lớn; Trẻ tự do bày tỏ bản thân và tiêp cận thế giới, mạo hiểm du hành trong thế giới tưởng tượng và tò mò” (Malaguzzi).

Malaguzzi mô tả hình ảnh một đứa trẻ như một sinh vật xã hội tò mò tràn đầy trí thông minh từ khi sinh ra. Ông định hướng một quan điểm giáo dục dựa trên mối quan hệ: trẻ với bạn bè đồng trang lứa, với gia đình, xã hội và môi trường. Chương trình học Reggio Emilia Approach® cũng được quyết định dựa trên những đối thoại của các mối quan hệ đó. Môn học có thể chọn từ những bài nói của trẻ, sự kiện xã hội, sự kiện trong gia đình và những lĩnh vực quan tâm của trẻ (khủng long, múa bóng, rối…). Chính trẻ em sẽ thay đổi hệ thống xã hội và trở thành những nhà sản xuất văn hóa, giá trị mới, bày tỏ suy nghĩ và cảm xúc thông qua 100 loại ngôn ngữ khác nhau.

Nhờ kênh giao tiếp đặc biệt – thông qua documentation – hồ sơ mà giáo viên ghi lại quá trình học tập của trẻ để gửi về cho phụ huynh sau mỗi buổi học, những chất liệu cần thiết tiết lộ những thông tin hữu ích để ba bên cùng thấu hiểu, chia sẻ và cải thiện, bao gồm: mặt tương tác và thân mật các mối quan hệ của trẻ, tính xây dựng sáng tạo, tinh thần hợp tác, nỗ lực cá nhân và đóng góp tập thể…

Little Em’s xây dựng một cộng đồng giữa trẻ em và người lớn, giữa học sinh, giáo viên, phụ huynh và xã hội chung quanh, cùng tích cực tương tác để trở nên mật thiết, đoàn kết và phát triển mỗi ngày. Trước những thay đổi của cuộc sống, sự kết nối giữa con người với con người trên nền tảng truyền thống, văn hóa sẽ là tổ ấm bảo bọc và nuôi dưỡng những tâm hồn nhỏ trở thành những công dân toàn cầu trong hiện tại và tương lai.

Tee Bee - Trường Thịnh