Nhiều đại học sai phạm tuyển sinh, mở ngành, thanh tra xử phạt tăng gấp 3

Thông tin này vừa được ông Nguyễn Đức Cường - Chánh thanh tra Bộ GD&ĐT - công bố. 

Ông Cường cho biết từ năm 2022 đến tháng 8/2023, Bộ đã ban hành 94 quyết định xử phạt hành chính với các cơ sở giáo dục đại học.

Số lượng này tăng đột biến so với 28 quyết định xử phạt của năm 2021. Các quyết định xử phạt chủ yếu liên quan đến công tác tuyển sinh, mở ngành đào tạo và duy trì điều kiện những ngành đã mở.

Chánh thanh tra cũng nêu ra thực trạng số ngành được mở tăng cao khi các trường được tự chủ. Thống kê cho thấy trong 6 năm thực hiện tự chủ đại học đã có 1.194 ngành được mở mới.

Đáng chú ý, có những trường trong vòng 3 năm mở mới 27 ngành. Từ đó, cũng nảy sinh nhiều sai phạm trong chấp hành các quy định.

Qua công tác thanh tra, ông Cường cho hay nhiều trường chưa đủ điều kiện để thực hiện tự chủ nhưng vẫn tự chủ và tự mở ngành đào tạo.

Một số khác sai phạm trong xác định chỉ tiêu tuyển sinh, tổ chức tuyển sinh các trình độ chưa đúng quy định; chưa đảm bảo các điều kiện mở ngành, duy trì ngành đào tạo.

Thanh tra của Bộ đã xử phạt những trường mở ngành nhưng không đảm bảo chất lượng.

"Hậu quả của mở ngành nhưng không đảm bảo điều kiện chất lượng là trường phải đóng ngành, chuyển sinh viên đã tuyển sang trường khác", ông Cường nói.

Ngoài ra, nhiều trường chưa công khai hoặc thông tin không đầy đủ về học phí, tuyển sinh, điều kiện đảm bảo chất lượng; vi phạm về công tác quản lý tài chính.

Có trường hợp, thời điểm trường mở ngành đủ điều kiện nhưng sau một thời gian không duy trì đủ điều kiện. Thời điểm kiểm tra, bộ phận thanh tra phát hiện không đảm bảo điều kiện nên phải xử phạt.

Một số tồn tại khác như hội đồng trường chưa kiện toàn thành phần theo quy định; chưa xây dựng, phê duyệt đề án vị trí việc làm; chưa kịp thời kiện toàn ban giám hiệu.

Tình trạng chưa xây dựng, ban hành văn bản, quy chế theo thẩm quyền hoặc ban hành văn bản, quy chế chưa đầy đủ và đúng quy định pháp luật, đặc biệt là quy chế tổ chức hoạt động, quy chế tài chính; vi phạm quy định trong tuyển dụng, bổ nhiệm, bổ nhiệm lại, đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, viên chức... cũng để xảy ra thiếu sót, sai phạm.

Không ít đơn vị chưa đảm bảo chuẩn chương trình đào tạo; tổ chức quản lý đào tạo các trình độ, các phương thức đào tạo thiếu chặt chẽ, không đảm bảo khối lượng giảng dạy; hồ sơ quản lý văn bằng, chứng chỉ chưa đúng, chưa cập nhật đầy đủ thông tin và ký chứng chỉ sai thẩm quyền...

Theo Luật Giáo dục đại học sửa đổi (2018), trừ khối ngành sư phạm, các trường đại học được tự xác định chỉ tiêu tuyển sinh và có trách nhiệm công khai với xã hội.

Yêu cầu đi kèm là các trường phải đảm bảo năng lực đào tạo, các quy định về giảng viên, cơ sở vật chất, chương trình đào tạo, kiểm định... và không được tuyển vượt 3% chỉ tiêu đã đề ra.

Mỗi ngành đào tạo của một trường có thể tăng chỉ tiêu nếu đảm bảo các điều kiện: số lượng giảng viên trên sinh viên theo quy định (1/30), tỷ lệ sinh viên ra trường có việc làm trên 80%, kết quả tuyển sinh ở năm trước trên 80%.

Về vi phạm quy định trong công tác quản lý tài chính, lãnh đạo Thanh tra Bộ GD&ĐT cho biết, một số đơn vị đào tạo thực hiện các khoản thu, chi, trích lập các quỹ chưa đúng quy định.

Kết quả giải ngân chưa đúng tiến độ kế hoạch. Đặc biệt, công tác quản lý hồ sơ của người học, thực hiện chế độ chính sách đối với người học, chế độ học bổng, học phí, miễn giảm học phí chưa thực hiện đúng.

Về nguyên nhân, ông Cường cho rằng có thể xuất phát từ hệ thống văn bản pháp luật quy định về đào tạo đại học còn có những bất cập. Một số cơ sở giáo dục đại học chưa hiểu đúng về tự chủ đại học nên triển khai chưa đúng...

Trước thực trạng trên, Chánh thanh tra Bộ GD&ĐT Nguyễn Đức Cường đề xuất hoàn thiện hệ thống văn bản pháp luật về giáo dục đại học, tăng cường năng lực đội ngũ cán bộ làm công tác quản lý nhà nước về giáo dục.

Về phía cơ sở giáo dục đại học, các đơn vị cần hoàn thiện thể chế nội bộ; thực hiện nghiêm túc quy định của pháp luật, văn bản hướng dẫn của Bộ về tuyển sinh, đào tạo; cũng như tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra nội bộ.

Trước đó, hồi tháng 6, Bộ GD&ĐT đã thông báo tạm dừng thực hiện quyền tự chủ xác định chỉ tiêu tuyển sinh trong 5 năm đối với một số trường đại học do vi phạm về tuyển sinh, cụ thể là tuyển vượt chỉ tiêu so với quy định. 

Trong diện này có 2 tên tuổi trường công nổi tiếng là Trường Đại học Sư phạm - Đại học Đà Nẵng và Trường Đại học Nông Lâm TPHCM.

Cuối năm 2022, Thanh tra Bộ GD&ĐT xử phạt hành chính 78 cơ sở giáo dục đại học tuyển sinh vượt chỉ tiêu trong năm 2021.